सङ्गीत सिक्नेको बोली आफ्नै साथीले नचिन्ने, नयाँ भाखा नटिप्ने र स्टुडियोमा समय लाग्ने समस्या हल हुने : अब सिक्ने भनेपछि साँच्चै सिक्ने

     कलाकार, कार्यक्रम सन्चालक वा सन्चारकर्मीहरूलाई आफ्नो आवाज भारी र प्रभावकारी होओस् भन्ने चाहना हुन्छ । राम्रा गायक गायिका बन्न इच्छुक कलाकारहरूका लागि त झन् आफ्नो आवाजलाई भारी र आकर्षक बनाउनु अत्यन्तै महत्त्वपूर्ण हुन जान्छ । हुन पनि हो, कलाकारको भविष्य आवाजको यही विशेषता र क्षमतासँग जोडिएको हुन्छ । 

     काठमाडौँको गोङ्गबुमा रहेको केआरपी म्युजिक सेक्सनमा प्रशिक्षण लिएका सबै कलाकारहरूको आवाज पहिलेको तुलनामा ४ वा ५ महिनामै भारी वा बोल्ड बन्न पुगेको देखिएको छ । केआरपी म्युजिक सेक्सनमा प्रशिक्षण लिएका सबैजसो प्रशिक्षार्थीहरूले सङ्गीत सिक्न थालेको पहिलो महिनाबाटै आफ्नो आवाज भारी हुँदै गएको प्रतिक्रिया दिएका छन् । आफ्नो फोन आफैले उठाउँदा पनि फोन गर्ने साथीहरूले ‘तपाईँ को हो, ऊ कहाँ गयो ?’ भन्ने जस्ता प्रश्न गर्ने गरेको अनुभव सुनाउँछन् ।  

     केआरपी म्युजिक सेक्सनमा सुरुदेखि नै ‘नुरोधसा’, ‘सारोरेगो’, ‘सारेगम’ र ‘सारेगोम’को रियाज गराइने भएकाले छोटो समयमै त्यस्तो परिणाम निस्किन सम्भव भएको हो । यहाँ गायन सिकाउँदा सुरुदेखि नै गाउँदा बस्ने सही अवस्था, स्वास लिने सही प्रक्रिया, वर्णहरूको उच्चारण अभ्यास, चिउँडोको समतलीयता, जबडाको सही स्थिति, सुरको दायरा वृद्धि, नाद क्षेत्र सङ्क्रमण आदि महत्त्वपूर्ण विषयलाई प्राथमिकतामा राखिन्छ । 

     सङ्गीतमा भाखा नटिप्ने समस्याका बारेमा धेरै भ्रान्तिहरू छन् । यो समस्या गलाको दायरामा मात्र भर पर्ने विषय होइन । अत्यन्तै वैज्ञानिक विधिबाट सङ्गीत सिकाइने केआरपी म्युजिक सेक्सनमा भाखा नटिप्ने समस्यामा पनि ४ वा ५ महिनामा नै भारी सुधार भएर गएको देखिएको छ, जुन परिणाम निकै अनपेक्षित हो । वर्षौँदेखि भाखा टिप्न नसकेर अल्झिएका कलाकारहरूले केआरपी म्युजिक सेक्सनमा छोटै समयमा सजिलै आफ्नो क्षमतामा वृद्धि गरी आफ्नो पेशालाई अगाडि बढाउन र व्यवसायिक बनाउन सक्षम भएको देखिन्छ । 

     गीत उठाउन अल्झिने र स्टुडियोमा बढी समय लिने समस्याको न्यूनीकरणका लागि समेत केआरपी म्युजिक सेक्सनले प्रशिक्षण दिँदै आएको छ । विशेष गरी प्रोफेसनल कलाकारका लागि उक्त कोर्स अत्यन्तै उपयोगी हुने देखिन्छ । केआरपी म्युजिक सेक्सनले केही स्टुडियोमा लामो समय लिने समस्या भएमा तुरुन्त सम्पर्क गर्न अनुरोधसमेत गरेको छ । 

     त्यस्तै, गायकीका लागि मात्र छुट्टै कोर्स ल्याउने तयारी केआरपी म्युजिक सेक्सनले गरेको छ । नेपाल, भारत र अन्य मूलकका कतिपय प्रशिक्षार्थीहरूले दशौँ–बाह्रौँ वर्ष अभ्यास गर्दा समेत गायकी सिर्जना गर्न नसकेको गुनासो गरेको यत्रतत्र पाइन्छ । यस्तो परिप्रेक्ष्यमा केआरपी म्युजिक सेक्सनको गायकीसम्बन्धी उक्त कोर्स अत्यन्तै उपयोगी हुने देखिन्छ । 

     नेपालमा द्वादशकबाट रियाज गराउने प्रशिक्षण केन्द्रका रूपमा केआरपी म्युजिक सेक्सन स्थापित र परिचित छ । अझ धातुको अभ्यास गराउने, र भाखा टिप्ने संचेतनाको विकास गराउने भएकाले केआरपी म्युजिक सेक्सनको अलग्गै पहिचान कायम हुन पुगेको छ । ‘सिक्ने भनेपछि साँच्चिकै सिक्नुपर्छ’ भन्ने मूल अभिप्राय र नाराका साथ प्रशिक्षण दिइने भएकाले साँच्चै सङ्गीत सिक्न चाहनेहरूका लागि केआरपी म्युजिक सेक्सन अद्वितीय र प्रिय बन्न पुगेको छ । साथै, स्वरलिपिको पठन तथा लेखन अभ्यास गराउने, गायन सिक्ने प्रत्येक प्रशिक्षार्थीहरूलाई छुट्टाछुट्टै हारमोनियम उपलब्ध गराई हारमोनियम समेत सिकाउने जस्ता अन्य सुविधासमेत उक्त संस्थामा रहेका छन् । 

     सङ्गीत कुनै ख्यालख्यालको विषय नभई अत्यन्तै गहिरो चिन्तन र समझका साथ सिक्नुपर्ने बौद्धिक र जटिल विषय पनि हो । सङ्गीत सुर, ताल र सोँचको रोचक मिश्रण भएकाले कलाकार बन्नमात्र सङ्गीत सिक्ने नभई आफ्नो बौद्धिक क्षमता र विश्लेषणात्मक क्षमताको विकासका लागिसमेत सिक्नुपर्ने आवश्यकता हुन्छ । प्रसिद्ध वैज्ञानिक, दार्शनिक र अन्य उच्च व्यक्तित्वहरूले पनि बुद्धिविकासका लागि सङ्गीतको गहिरो अभ्यास गर्ने गरेको इतिहास पाइन्छ । त्यसैले विश्वप्रसिद्ध दार्शनिक नित्से भन्छन्, ‘सङ्गीतबिनाको जीवन भुल हो’ ।

     तपाईँ पनि केआरपी म्युजिक सेक्सन (KRP Musics Section, Gongabu) मा सङ्गीत सिक्न चाहुनुहन्छ भने उक्त संस्थाको फोन नं : ०१४३८९३२९ मा सम्पर्क गर्न सक्नुहुनेछ । 

“जसले गाउँछ बजाउँछ, उसले सम्मान पाउँछ ।” जय सङ्गीत ।